Το κρασί και το σταφύλι
Το κρασί και το σταφύλι…
Του Τάσου Βαρελά,
Μέλος του Πολιτιστικού Σωματείου "Χορωδία Διονύσου Σεμέλη",
Τενόρου στη Μικτή Χορωδία.
Το πατητήρι μας, αυτές τις μέρες, έσφυζε από ζωή. Ίσως ήταν το μοναδικό στην πόλη, ειδικά στα πολύ μικρά μου χρόνια, Μέχρι τα μεσάνυχτα, η αυλή θύμιζε πολύβουη πλατεία, με ανθρώπους που πηγαινοέρχονταν βιαστικά, μεταφέροντας σταφύλια πάνω σε σούστες και μικρά μηχανοκίνητα μέσα. Στα τέλη της δεκαετίας του 50 ο θόρυβος έγινε ακόμα πιο έντονος, διότι άρχισε να αντλείται ο μούστος με μοτέρ. Μικρός διασκέδαζα κατά κάποιο τρόπο, αλλά περνώντας τα χρόνια, άρχιζε να γίνεται κουραστική, όλη αυτή η διαδικασία.
Η διαδρομή με σούστα και τον Ψαρή ή το γαϊδουράκι, από το σπίτι και μέσα από την πλατεία, μέχρι τα αμπέλια και τα χωράφια με τα στάρια, ήταν απολαυστική. Έμοιαζε με εκδρομή! Τα αυτοκίνητα ήσαν στη φαντασία του Ford και των άλλων εφευρετών. Ο θόρυβος και το άγχος, δεν είχαν ακόμα κατακλύσει τη ζωή μας. Στις γωνίες δεν είχες το άγχος της διασταύρωσης, δεν χρειάζονταν το νευρικό σου σύστημα να είναι ανά πάσα στιγμή σε εγρήγορση.
Η συκιά, με τα υπέροχα γλυκά και δροσερά βασιλικά σύκα, στην άκρη του αμπελιού ήταν μια μικρή όαση, γιατί η δουλειά στο αμπέλι ήταν σκληρή και ο ήλιος έκαιγε. Αυτά βέβαια ίσχυε για τον πατέρα μου, γιατί εγώ απλά έπαιζα εδώ και εκεί μέσα στην φύση. Ίσως επειδή δεν έβλεπε κάποιο μέλλον στην αγροτική ζωή και στην αμπελουργία, δεν μου δίδαξε ποτέ ούτε τον τρόπο ούτε τις προϋποθέσεις για το μεγάλωμα του αμπελιού, ούτε καν τις ονομασίες των σταφυλιών. Αυτό θυμάμαι… ίσως και γιατί ήμουν πολύ μικρός.
Στο πατητήρι, η διασκέδαση ήταν ακόμα μεγαλύτερη, μέχρι που κάποια σφίγγα ενοχλημένη από την παρουσία μας, χρησιμοποιούσε κάθε μέσο να μας διώξει μέσα από το στενό χώρο! Μια φορά μάλιστα το τσίμπημα ήταν τόσο ισχυρό, που χρειάστηκε ο γιατρός και η θεραπεία με κορτιζόνες για να βελτιωθεί η κατάσταση, μετά σχεδόν δύο μέρες!
Στο ξύλινο πατητήρι, η διαδικασία για το λύσιμο και το δέσιμο των λουρίδων ξύλου μεταξύ τους, ήταν μια πολύπλοκη υπόθεση. Αυτό έπρεπε να γίνεται καθημερινά, ίσως και δύο φορές την ημέρα, για να καθαρίζονται τα ξύλα από υπολείμματα του τσαμπιού. Δεν έμαθα, αν οι γονείς ή ο παππούς έπαιρναν λεφτά και πόσα, η κάποιο αντάλλαγμα, από αυτούς που έφερναν σταφύλια για πάτημα. Δεν είδα ποτέ κάποια δοσοληψία και αυτό μου είχε κάνει μεγάλη εντύπωση, παρ΄ ότι οι γονείς μου, δεν ήσαν φιλοχρήματοι, το αντίθετο θα έλεγα. Τώρα σκέφτομαι ότι το πιθανότερο αντάλλαγμα, μπορεί να ήταν μερικά κιλά μούστου.
Δύσκολή ήταν και η διαδικασία του μαζέματος του μούστου, από την δεξαμενή που υπήρχε δίπλα στο πατητήρι. Ήταν αρκετά μεγάλη και βαθιά. Μπορεί το βάθος της να ξεπερνούσε τα 3 μέτρα, το μήκος τα 3, με το πλάτος γύρω στα 2 μέτρα. Σπάνια γιόμιζε, αλλά και πάλι ήταν χρονοβόρο να αντληθεί με κουβάδες ή ακόμα και να απορροφηθεί ο μούστος από σωλήνα με μηχανικά τρόπο. Ιδιαίτερη εντύπωση μου έκανε επίσης το γεγονός, ότι και η δεξαμενή και ο χώρος του πατητηριού, ήταν κατασκευασμένα από _γυαλισμένο_ μπετόν!
Δίπλα στην δεξαμενή, οι πέτρινες φαρδιές σκάλες οδηγούσαν στο υπόγειο, με τα μεγάλα ξύλινα βαρέλια, τοποθετημένα πάνω – κάτω, σε σιδερένιες δοκούς, μήκους περίπου 20 μέτρων! Δεν πούλαγαν κρασί, ίσως και η παραγωγή είχε πέσει πάρα πολύ, τα χρόνια που εγώ άρχισα να έχω κάποια αντίληψη για τα πράγματα.
Το πατητήρι, μαζί με την τεράστια αποθήκη, γεμάτη από δεμάτια με άχυρο, την σούστα και άλλα αγροτικά εργαλεία, έγινε διάσημο κάπου στα μέσα της δεκαετίας του 60, όταν γυρίστηκαν σκηνές με τους μεγάλους πρωταγωνιστές της εποχής, τον Νίκο Κούρκουλο και την Άννα Φόνσου για το έργο της Φίνος Φιλμ, Δίψα για Ζωή.
Έργο που είδα μετά από πολλά χρόνια, εντελώς τυχαία σε θερινό σινεμά, στη διάρκεια διακοπών! Μικρό δεν με άφησαν να το δω, διότι υποτίθεται ότι ήταν ακατάλληλο για ανήλικους!
Με το γκρέμισμα του σπιτιού στο τέλος της δεκαετίας του 70, ένα ολόκληρο μουσείο πετάχτηκε στα σκουπίδια και τους πλανόδιους παλιατζήδες, σημαίνοντας και το τέλος της αγροτικής ζωής.
….τα είχα ξεχάσει όλα αυτά.
Και να, ύστερα από 55 χρόνια μέσω της Μικτής Χορωδίας Διονύσου ÒΣΕΜΕΛΗÓ και του Οργανισμού Πολιτισμού του Δήμου Διόνυσου, όλα ήρθαν στο φως!
Η ευκαιρία δόθηκε όταν ο Οργανισμός, διοργάνωσε το Β΄ Συμπόσιο.
Μην περιμένετε κάποια σχέση με τα περίφημα Ρωμαϊκά συμπόσια, που δεν προλάβαινες να πάρεις ανάσα, από τα διάφορα οργιαστικά δρώμενα και τις οινοποσίες μέχρι τελικής πτώσης.
Εδώ ήσαν όλα χαλαρά, εκτός από τον φορτισμένο με ενέργεια και υδρατμούς ουρανό, που κάθε στιγμή ήταν έτοιμος να μετατρέψει τον πολύ ωραίο χώρο του παλιού Σιδηροδρομικού Σταθμού, με τα διάσπαρτα σιωπηλά έργα της γλυπτικής τέχνης, σε μαγευτική λίμνη!
Οι καλλιτέχνες έκαναν τις πρόβες τους. Κάποιοι επίδοξοι τραγουδιστές έφτιαχναν με την ευκαιρία και τα ηχητικά, άλλοι προετοίμαζαν την γιορτή που θα επακολουθούσε.
Και σαν μη έφταναν όλα αυτά, εμφανίστηκε και η Χορωδία μας!
Οι υπεύθυνοι θεώρησαν ότι έχει μεγάλη σημασία το Β΄ Συμπόσιο να ξεκινήσει με τη Χορωδία. Έτσι και αλλιώς οι χορωδοί, οι κυρίες και κύριοι soprani, alti, bassi, tenori, είχαν φροντίσει να καταναλώσουν εκλεκτό Ικαριώτικο οίνο, δίνοντας άλλη διάσταση στο πνευματικό έργο που θα εκτελούσαν!
Είχαν ήδη θεμελιώσει την εξαίσια σχέση και αλληλεξάρτηση των εννοιών πνεύματος & οίνου - οίνου & πνεύματος!
Η θαυμάσια καθοδήγηση του Μαέστρου μας Ματθαίου Λεγάκη και της εξαιρετικής Μυρτώς Ακρίβου στο πιάνο, ισορρόπησαν την κατάσταση και η απόδοση της Χορωδίας μας, ήταν η ιδανική για τον χρόνο και τον χώρο καθώς και για τους εκλεκτούς προσκεκλημένους, που σιγοψιθύρισαν…
Γιαλό – Γιαλό, παραδοσιακή επτανησιακή καντάδα του 19ου αιώνα, μουσική Μιχάλη Σογιούλ και διασκευή για τετράφωνη χορωδία, του Ματθαίου Λεγάκη.
Στις Πλάκας της ανηφοριές – στίχοι Τίμου Μωραιτίνη, μουσική Γρ. Κωνσταντινίδη και διασκευή για τετράφωνη χορωδία του Ματθαίου Λεγάκη,
…Mέσα στο λιοπύρι του μεσοκαλόκαιρου, ο περίπατος στην Aθήνα είναι μια δύσκολη υπόθεση. Σπανίως σηκώνουμε το βλέμμα ψηλά καθώς αγκομαχάμε να φθάσουμε στον προορισμό μας. Aλλά, να, εκεί στης Πλάκας τα στενά, κάπου στην οδό Θόλου, μια ευωδιά γαργαλάει τις αισθήσεις, μας κάνει να σηκώσουμε το κεφάλι και να αναζητήσουμε με το βλέμμα την πηγή αυτής της ομορφιάς. Eνας πράσινος καταρράκτης, λεπτοκεντημένος με τα αστράκια από τα άνθη του γιασεμιού, ελευθερώνει την ευωδιά που μεταφέρεται με το ελαφρύ αεράκι και απαλύνει την κάψα του μεσημεριού. Στο πεντακάθαρο σπιτάκι της Πλάκας, το γιασεμί μπλέκεται με την κληματαριά, δημιουργώντας μια όαση ομορφιάς, θυμίζοντάς μας τα φυτά που έχουμε ξεχάσει στην Aθήνα... Tα ωραία φυτά που αρωματίζουν τις αθηναϊκές καλοκαιρινές βραδιές τα έχουμε εξορίσει και στη θέση τους φυτεύουμε πανάκριβα φυτά εισαγωγής που σπανίως ευδοκιμούν στις συνθήκες της Aττικής. H Πλάκα, με την ωραία της κλίμακα, τα χαμηλά σπίτια και την αξεπέραστη γοητεία της, μας δίνει ακόμη το μέτρο που μάλλον έχουμε απολέσει...
από την Καθημερινή τις 27/07/2003
Λαλούν τ΄ αηδόνια, και πλαντάζω…
Λαλούν τ΄ αηδόνια και δεν μπορώ να αντέξω την χαρά που με πλημμυρίζει…
στίχοι Γ. Αθανασιάδη – Νόβα, από την Συλλογή : Αγάπη στο Έπαχτο (1922), μουσική Διονύση Λαυράγκα (1860 – 1941) και διασκευή για τετράφωνη χορωδία του Μαέστρου της Χορωδίας μας.
…μοιάζει με αντίθεση, η χρησιμοποίηση των εννοιών οίνος και πνεύμα.
Η Μουσική περικλείει και την πνευματική εργασία και την σωματική άσκηση.
Η Χορωδία μας εξασκείται σκληρά, για να αποδώσει τον ρομαντισμό, όπως και κάθε είδος μουσικής. Χρειάζεται εξαιρετική ακρίβεια, να μεταμορφώσεις μέσα από τις νότες του πεντάγραμμου, το κρυμμένο πνεύμα του συνθέτη, να ερμηνεύσεις τον ποιητή, να αναλύσεις τη συνθετική δημιουργία, να της δώσεις ζωή.
Η κατανάλωση οίνου ίσως εμποδίζει τον ορθολογισμό, αλλά ευνοεί την προσέγγιση!
Όμως οι αντιθέσεις φαίνεται να αμβλύνονται στον ορισμό της έννοιας, οινοπνεύματα!